To «Σύνδρομο Τρούμαν»

TO ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΜΑΛΛΟΝ ΚΡΑΤΗΣΕ ΠΕΡΑΝ ΤΟΥ ΔΕΟΝΤΟΣ, αλλά τον τελευταίο καιρό, αγαπητέ αναγνώστη και συνάρρωστε, προέχουν ορισμένα πράγματα του «έξω κόσμου» που έπρεπε να τρέξουν εις βάρος των διαδικτυακών.

Είναι αλήθεια πως πολλές φορές η μία πραγματικότητα τρέφεται εις βάρος της άλλης.
Για αυτή τη σχέση, λοιπόν, θα ήθελα να ποστάρω μία αναφορά που μου προξένησε ιδιαίτερη εντύπωση διαβάζοντας στα κλεφτά την ηλεκτρονική έκδοση της «Καθημερινής»:

Και αναφέρομαι στο «Σύνδρομο Τρούμαν»:

Ένας άντρας εμφανίζεται σε κτίριο δημόσιας υπηρεσίας των ΗΠΑ ζητώντας να απαλλαγεί από το ριάλιτι που γυριζόταν από τη ζωή του. Κάποιος άλλος είναι πεπεισμένος ότι κάθε του κίνηση βιντεοσκοπείται κρυφά για κάποιο διαγωνισμό στην τηλεόραση. Ένας τρίτος, πιστεύει ότι τα πάντα, από τις ειδήσεις, τους ψυχιάτρους και τα φάρμακα που του χορηγούνται είναι μέρος ενός ψεύτικου κόσμου στον οποίο πρωταγωνιστεί παρά τη θέλησή του, όπως στην ταινία του 1998, «Τρούμαν Σόου».

Ερευνητές έχουν ήδη ξεκινήσει να καταγράφουν αυτό που ονομάζουν «Σύνδρομο Τρούμαν», μία ψευδαίσθηση κατά την οποία οι άνθρωποι πιστεύουν ότι οι ζωές τους προβάλλονται σαν εκπομπή ριάλιτι. Όπως αναφέρουν, οι διαταραχές αυτές φανερώνουν την επιρροή της ποπ κουλτούρας στις διανοητικές καταστάσεις. «Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν πρόκειται για κάποια διαφοροποιημένη γνωστή ψευδαίσθηση, ή αν μιλάμε για κάποια συνέπεια της κουλτούρας μας, όπου η δόξα και η αναγνωρισιμότητα έχουν τόσο μεγάλη αξία» ανέφερε ο Δρ. Τζόελ Γκόλντ, ψυχίατρος στο νοσοκομείο Bellevue της Νέας Υόρκης.

Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών, ο Γκολντ συνάντησε πέντε ασθενείς με παραισθήσεις που είχαν σχέση με τις εκπομπές ριάλιτι. Κάποιο από αυτούς έκαναν ειδική αναφορά το «Τρούμαν Σόου». Ο Γκόλντ και ο αδερφός του, επίσης ψυχολόγος, ξεκίνησαν να παρουσιάζουν τις παρατηρήσεις τους σε ιατρικές σχολές το 2006. Όταν τα περιστατικά ξεπέρασαν τους ιατρικούς κύκλους, έμαθαν για περίπου 50 ακόμη ασθενείς με παρόμοια συμπτώματα.

Παράλληλα, ερευνητές στο Λονδίνο περιέγραψαν το «Σύνδρομο Τρούμαν» σε ένα ασθενή τον περασμένο Αύγουστο, ο οποίος ζούσε μια φυσιολογική ζωή όταν ξαφνικά συνειδητοποιεί ότι οι φίλοι και η οικογένειά του είναι ηθοποιοί, η παραθαλάσσια πόλη στην οποία μένει είναι κινηματογραφικό πλατώ και κάθε στιγμή της ζωής του έχει προβληθεί στην τηλεόραση.

Κάποιοι από τους ασθενείς που βιώνουν το «Σύνδρομο Τρούμαν» αισθάνονται υπερήφανοι για την κατά φαντασίαν διασημότητα τους, ενώ κάποιοι άλλοι εκνευρίζονται με την παραβίαση της ιδιωτικής τους ζωής. Μάλιστα, ένας από τους ασθενείς του Γκολντ σκόπευε να αυτοκτονήσει αν δεν κατάφερνε να φύγει από το υποτιθέμενο σόου.

Οι ψευδαισθήσεις είναι σύμπτωμα πολλών ψυχιατρικών ασθενειών, αλλά και νευρολογικών, όπως το Αλτζχάιμερ και το Πάρκινσον. Επίσης, υπάρχουν φάρμακαι που μπορεί να προκαλέσουν παραισθήσεις στον ανθρώπινο οργανισμό.

Οι παραισθήσεις «Τρούμαν» δεν αφορούν μόνο τον κλειστό κοικωνικό περίγυρο του ασθενή, αλλά ολόκληρη την κοινωνίας, αναφέρει ο Γκόλντ. Οι ψευδαισθήσεις συνήθως εντάσσονται σε γενικές κατηγορίες, όπως η μανία καταδίωξης για παράδειγμα, αν και οι έρευνες έχουν δείξει ότι επηρεάζονται από την τεχνολογία και την κουλτούρα. Διάφορες πρόσφατες μελέτες αναφέρουν παραισθήσεις που σχετίζονται με το Ίντερνετ, όπως η περίπτωση μιας Αυστριακής που πίστευε ότι έχει γίνει κινούμενη web κάμερα.

Οι εκπομπές ριάλιτι που προβάλλονται στην τηλεόραση πολλές φορές ενισχύουν την αντίληψη παρακολούθησης του ασθενή, αναφέρουν Αυστριακοί ερευνητές. Επιπλέον, τα σόου αυτά μαζί με το Διαδίκτυο, ενδέχεται να ασκήσουν ψυχολογική πίεση σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν υποσυνείδητα προβλήματα επικοινωνίας με τους συνανθρώπους τους.

Τα περιστατικά αυτά δε σημαίνουν ότι οι ριάλιτι εκπομπές προκαλούν ψευδαισθήσεις, «αλλά είναι πιθανό να βοηθήσουν στην εκδήλωση μιας λανθάνουσας ψυχολογικής πάθησης» κατέληξε ο Γκολντ.