Ποδόσφαιρο στην εποχή του θεάματος: η σκοτεινή πλευρά

Ίσως έχει πάρει το μάτι σας το δυσάρεστο νέο που "παίζει" σε αθλητικές -και όχι μόνο- εφημερίδες, ιστοσελίδες και ραδιόφωνα. Ο παίκτης της Λάρισας Ντε Νίγκρις άφησε την τελευταία του πνοή κατά την μεταφορά του στο νοσοκομείο χτες το βράδυ, με αίτια που παραμένουν μέχρι τη στιγμή αυτή αδιευκρίνιστα. Δεν θέλω να βγάλω πρόχειρα συμπεράσματα προτού ανακοινωθούν τα αποτελέσματα της νεκροψίας, αλλά το όνομα του άτυχου ποδοσφαιριστή από το Μεξικό προστίθεται στην μεγάλη λίστα των αθλητών που έχασαν εντελώς ξαφνικά τη ζωή τους, είτε εντός είτε εκτός γηπέδου, στον καιρό του επαγγελματικού αθλητισμού.

Ο άσσος της Μπενφίκα Μίκλος Φεχέρ , ο διεθνής Καμερουνέζος Μαρκ Βιβιέν Φοέ, και ο Αντόνιο Πουέρτα της Σεβίλλης, είναι μερικά από τα τραγικά περιστατικά που μας συγκλόνισαν τα τελευταία χρόνια (όλοι έχασαν τη ζωή τους μετά από καρδιακό επεισόδιο τη στιγμή που αγωνίζονταν σε ποδοσφαιρική αναμέτρηση). Μία κλασική συμβουλή των γιατρών για όσους θέλουν να μην έχουν προβλήματα με την καρδιά τους, είναι να προσέχουν την διατροφή τους, και να αθλούνται συχνά. Πως είναι λοιπόν δυνατόν, επαγγελματίες αθλητές που παρακολουθούνται καθημερινά από προπονητές και διατροφολόγους, που περνούν εργομετρικά τεστ  και έχουν μικρό ποσοστό λίπους στον οργανισμό τους, να παρουσιάζουν με τέτοια συχνότητα προβλήματα υγείας;

Δεν είναι λίγοι αυτοί που συνδέουν τα περιστατικά αυτά με την χρήση ουσιών και φαρμάκων που έχουν σκοπό την βελτίωση των αθλητικών ικανοτήτων. Και πως να μην γίνει αυτή η σύνδεση, αφού σε τακτικά χρονικά διαστήματα βρίσκονται ντοπαρισμένοι αθλητές, σε όλα πάνω-κάτω τα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, με ουσίες όπως η εφεδρίνη ή η αμφεταμίνες, που αυξάνουν τους παλμούς της καρδιάς  μετά τη χρήση.
Μόνο στο ελληνικό πρωτάθλημα, έχουν ανιχνευθεί ντοπαρισμένοι δεκάδες αθλητές με πρόσφατα παραδείγματα τους Βαβζίνιακ , Ρόκα, Μονιάκη, Κλίνε , Αντσουέ...
Ας μην τρέφουμε αυταπάτες: η διάκριση ήταν πάντα ο άμεσος στόχος από τη στιγμή που επινοήσαμε τα ανταγωνιστικά αθλήματα. Είναι, πιστέυω, λάθος να βλέπουμε το ντόπιγκ σαν ένα αποκλειστικό απότοκο του  καπιταλισμού. Ας μην ξεχνάμε το όργιο ντόπιγκ που έγινε στη Σοβιετική Ένωση, στην Ανατολική Γερμανία και σε άλλες χώρες που δεν ανήκαν στο "καπιταλιστικό μπλοκ" κατά τον ψυχρό πόλεμο.Ειδικά σε επίπεδο εθνικών ομάδων, το ντόπιγκ χρησιμοποιήθηκε για να ενσαρκώσει ένα εθνικό φαντασιακό, για να δείξει ότι η επιτυχία ενός αθλητή ή μιας ομάδας είναι κατάκτηση ολόκληρου του κράτους.
Σήμερα πάντως δε μπορούμε να συλλάβουμε όλες τις πτυχές του φαινομένου ντόπιγκ, έξω από την παγκοσμιοποιημένη ποδοσφαιρική αγορά του θεάματος. Η μπάλα είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες στήριξης της βιομηχανίας θεαμάτων (όπως το τραγούδι ή ο κινηματογράφος), και τα ποσά που επενδύονται στον τομέα αυτό ξεπερνούν κάθε ρεκόρ χρόνο με το χρόνο.
Οι δραστικές αλλαγές που έχουν επέλθει στον τρόπο με τον οποίο παίζεται το άθλημα, είναι εύκολα ορατές, η δύναμη και η φυσική κατάσταση έχουν γίνει πολύ σημαντικότεροι παράγοντες από ότι ήταν παλιότερα. Δεν έχετε παρά να παρακολουθήσετε στιγμιότυπα ενός αγώνα ποδοσφαίρου από την δεκαετία του 50  , και συγκεκριμένα τον τελικό του Μουντιάλ 58. Ονόματα-θρύλοι όπως ο Πελέ και ο Ζαγκάλο, επιδεικνύουν την τεχνική τους περνώντας την μπάλα κάτω από τα πόδια των αντίπαλων ποδοσφαιριστών, και εάν προσέξετε οι περισσότεροι μαρκάρουν "με τα μάτια", χωρίς να κάνουν σκληρά τάκλιν, ενώ η μπάλα μοιάζει περισσότερο με πεπόνι. Το γήπεδο είναι ένα τσιμεντένιο κατασκεύασμα με διπλό διάζωμα, ενώ οι πανηγυρισμοί από το κοινό μοιάζουν με ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν!
Αν το συγκρίνουμε με τον τελικό Μουντιάλ του 2006, είναι σαν να μεταφερθήκαμε ξαφνικά σε άλλο πλανήτη.  Πολυτελή γήπεδα με εντυπωσιακό φωτισμό, μακιγιαρισμένοι οπαδοί στα χρώματα της εθνικής τους, replay από δεκάδες διαφορετικές γωνίες, μπάλες και γάντια τερματοφυλάκων με εφαρμογές νανοτεχνολογίας. Αλλά πάνω απ'όλα μία απίστευτη ταχύτητα, μία δύναμη που καμία σχέση δεν έχει με το ποδόσφαιρο όπως ήταν πριν λίγες δεκαετίες. Έχουμε αναρωτηθεί, αλήθεια, πώς είναι δυνατόν να καταφέρνουμε τέτοιες επιδόσεις, από τη στιγμή που ο άνθρωπος δεν έχει μεταλλαχτεί γονιδιακά μέσα σε 50 και κάτι χρόνια;
Τι είναι αυτό που κάνει το ρεκόρ του Bob Hayes (10.06 το 1968) να μοιάζει ένα τίποτα μπροστά στις επιδόσεις του Usain Bolt (09.58 το 2009);

Και ποιός πληρώνει τον λογαριασμό όταν το "μαγικό φίλτρο του Πανοραμίξ" αποδεικνύεται τελικά φαρμάκι και στερεί τη ζωή νέων ανθρώπων που έχουν ριχτεί στη ζούγκλα του επαγγελματικού αθλητισμού;

Πληρώνει κανείς άλλος εκτός από τον ίδιο τον αθλητή;