19.8.09

ο... ανάρχας και ο αναρχο-πασιφισμός


Όταν στην Ελλαδα, αλλα και σε άλλες χώρες του κοσμου, ακούμε την λέξη "αναρχικός", η πρώτη εντύπωση που μας δημιουργείται είναι ένας νέος με μπόλικη οργή, σχισμένα τζιν και μοϊκάνα, ο οποίος μπαίνει σε διάφορες πορείες με σκοπό να προξενήσει καταστροφές και να κάνει πλιάτσικο.
Εντάξει, η εικόνα που παραδίδω είναι σίγουρα μία καρικατούρα, αλλά κάτι τέτοιο δεν βλέπετε γύρω σας να θεωρεί "αναρχία" μία μεγάλη μάζα διπλανών μας ανθρώπων, των γονιών, καθηγητών, γειτόνων, ίσως και φίλων;
Μήπως δεν χαρακτηρίζεται ως "αναρχία" μία κατάσταση στην οποία βασιλεύει η απόλυτη βία και η καταστροφή;
Μήπως ένα τέτοιο κλισέ δεν έχει κατά νου και ο κ. Μαρκογιαννάκης, ο αρμόδιος υφυπουργός σε θέματα δημοσίας τάξης της Ελλάδας όταν μιλάει για "αναρχικούς";

(Χρ. Μαρκογιαννάκης: «Πράγματι η δράση των αναρχικών είναι ένα εξίσου, αν όχι μεγαλύτερο πρόβλημα από εκείνο της ανεξέλεγκτης παρουσίας μη νομίμων μεταναστών στη χώρα μας. Δυστυχώς, δρουν σε αρκετές πόλεις εκτός από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Ο χώρος αυτός συνδέεται αναμφισβήτητα και με το κοινό έγκλημα. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις αναρχικών που βρίσκονται στις φυλακές για ληστείες και άλλα εγκλήματα. Επίσης εκτιμάται ότι εν πολλοίς αποτελεί και τη δεξαμενή στρατολόγησης τρομοκρατών. Η αντιμετώπιση του φαινομένου πρέπει να μελετηθεί με σοβαρότητα και μεγάλη προσοχή, αλλά δεν είναι μόνο αστυνομικό θέμα. Είναι ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα και απαιτεί ευρύτερη κοινωνική και πολιτική συναίνεση ως προς την αντιμετώπισή του».βλ. εδώ )
Γιαυτό και επέλεξα να γράψω μερικές κουβέντες για ένα κύμα της αναρχικής θεωρίας το οποίο υποστηρίζει την απουσία κάθέ μορφής βίας, και ιδιαίτερα της πολιτικής.
Ο αναρχο-πασιφισμός (χρησιμοποιώ κατευθείαν την ελληνική εκδοχή του αγγλικού όρου anarcho-pacifism, αφού δεν βρήκα κάποιον άλλο δόκιμο όρο) συνδυάστηκε πολλές φορές με την θρησκευτικότητα, αφού συνδέθηκε με προσωπικότητες όπως ο Γκάντι ή ο Τολστόι, βουδιστής ο πρώτος και χριστιανός ο δεύτερος. Παρόλαυτά, υπήρξαν στα χρόνια που ακολούθησαν αναρχοπασιφιστικές θεωρήσεις οι οποίες ξέφευγαν από τα όρια των θρησκειών. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι το συγκρότημα Crass, το οποίο αν και ασπάστηκε τις ιδέες του κύματος αυτού και το έκανε περισσότερο γνωστό στο ευρύτερο κοινό, τοποθετήθηκε κριτικά απέναντι στις θρησκείες και ιδιαίτερα στο χριστιανισμό.

Αναρχο-πασιφιστής υπήρξε για ένα διάστημα και ο Ζαν Πωλ Σαρτρ.

Αν και είναι λάθος να αναλύουμε πράξεις και στάσεις ανθρώπων του παρελθόντος με τις ορολογίες του σήμερα, θα μπορούσα να πω ότι ο άνθρωπος που ενσάρκωσε τις προκλήσεις του αναρχο-πασιφισμού ήταν ο Διογένης ο Κυνικός*. Έζησε χωρίς ιδιοκτησία (ζωή πίθου), και ουσιαστικά άπολις, αφού εκδιώχθηκε από την Σινώπη από την οποία καταγόταν, και στην Αθήνα επέλεξε να είναι ένα είδος περιθωριακού φιλοσόφου ευφυολογημάτων. Πράματι, φαίνεται πως ο Διογένης ήταν περισσότερο άνθρωπος της δράσης παρά της σκέψης, και ορισμένα από τα σκώμματα, τις έξυπνες ατάκες του αλλά και τα αστεία του έμειναν στην ιστορία, αλλά και στον καθημερινό λόγο.

Για να επιστρέψουμε στον καθαυτό αναρχο-πασιφισμό, νομίζω πως χρειάζεται να διευκρινιστεί κάτι: η εγκατάλειψη της βίας ως μέσου εξέγερσης, δεν συνεπάγεται και την απραγία ή τον συμβιβασμό. Απλά εκφράζεται από το ρεύμα αυτό η πεποίθηση ότι η εξάλειψη της βίας είναι η απαραίτητη συνθήκη για να φτάσουμε σε μία κοινωνία όπου δεν θα υπάρχει εξουσιαστική σχέση μεταξύ των ατόμων και των κοινωνικών ομάδων. Μάλιστα δίνεται βάρος σε άλλες μορφές αντίδρασης και ανατροπής συστήματος.

Όπως εύκολα μπορεί να συμπεράνει κανείς από τα παραπάνω, οι αναρχικές θεωρίες είναι εύκολο να τσουβαλιαστούν κάτω από μία κοινωνική προκατάληψη και τη δημιουργία ενός "εγκληματικού προφίλ", όσο δύσκολο είναι να μελετηθούν σε βάθος και να εκτιμηθούν τα διάφορα διδάγματα των ρευμάτων της.

Το πρότυπο του "αναρχοχούλιγκαν"**θα είναι τουλάχιστον για τα χρόνια που ακολουθούν, όπως και στις περασμένες δεκαετίες, το θέμα που θα πουλάει σε δελτία ειδήσεων και εφημερίδες, το θέμα που θα στοχοποιεί ευρύτερες ομάδες του κοινωνικού συνόλου και αυτό που θα διαιωνίζει προκαταλήψεις και πρόχειρες εντυπώσεις.

--------------------------------
*Περισσότερα για τη σχέση των κυνικών με τα σύγχρονα ελευθεριακά κινήματα μπορείτε να δείτε στο βιβλίο του Τζάιησον Ξενάκη "Χίππηδες και Κυνικοί"
**Νομίζω ότι πρώτος έθιξε στα ελληνικά γράμματα την άδικη ταύτιση αναρχικών ρευμάτων και χουλιγκανισμού ο Μάνος Χατζηδάκις (βλ. "Ο καθρέφτης και το μαχαίρι")

11 σχόλια:

  1. Για τον αναρχο-πασιφισμό δεν ξέρω, εμέναν συγχίζουν με τζιόλας τούτες ούλλες οι ορολογίες, μια και δεν το κατέχω το θέμα, αλλά έχεις δίκαιο σε ένα πράμα, ο συνδυασμός αναρχικου-χούλιγκαν-εγκληματία-τρομοκράτη είναι καλά εδραιωμένος τζαι εν μια πολλά άδικη σύνδεση.
    εν ένας εύκολος τρόπος για το σύστημα να υποβαθμίσει ούλλα όσα έσιει να πει ο αναρχισμός σε πολιτικό επίπεδο, ούτε καν να υποβαθμίσει, να τα εξαφανίσει εντελώς. Ο αναρχικός γίνεται το ίδιο με τον τύπο που τα σπάει για το άδικο πέναλτυ. Τονίζεται το αποτέλεσμαν (η σπασμένη βιτρίνα, το σπασμένο αυτοκίνητο, η βία) τζαι όι το κίνητρον, τζι ας εν διαφορετικόν, τζι ας έσιει σημασίαν, για τους αναρχικούς τουλάχιστον. Για τον τύπον που του εσπάσαν το μαγαζίν, εν ούλλοι αλήτες. Τελεία.
    Ίσως τζαι να χάνουν κάτι οι αναρχικοί που έννεν αναρχο-πασιφιστές, να χάνουν τζείνον που θέλουν να υποδείξουν με τον τρόπον που επιλέγουν. Αλλά εντάξει εγώ από αναρχισμό δεν κατέχω, οπόταν εν μπορώ να εκφέρω άποψη.

    άσχετο: το βιβλίο αυτό του Ξενάκη ξέρεις που μπορώ να το βρω; δυο-τρια κυπριακά βιβλιοπωλεία που έψαξα, δεν το έχουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Εάν θέλεις να το αγοράσεις οπωσδήποτε, είναι προς πώληση στο ίντερνετ μπορείς να το πάρεις με αντικαταβολή, και αρκετά φθηνό από ότι είδα

    http://thebookstore.gr/product_info.php/cPath/1857/products_id/26420?osCsid=dc7f6677794979a244e6053d36e23712

    ή

    http://www.bibliopolio.gr/Χίππηδες-κυνικοί-p-20161.html

    Εάν θέλεις απλά να το διαβάσεις, θα είμαι Κύπρο αύριο βράδυ οπότε στο δίνω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. καλημερα αδερφε!
    οσο υπαρχουν τσατσοι, θα ειμαστε apache...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ω, ρε μάνα μου... οι crass μας έλειπαν τώρα...

    Γιούριααααααααααα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. planita steile gia ton voukwlo tha to tupwsoume mestis epomenes meres

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Αρκετά ωραία ανάρτηση, αν και λακωνική όσον αφορά την ανάλυση του αναρχοπασιφισμού. Βέβαια, ξέρω ότι σκοπός δεν είναι αυτό αλλά η σύντομη παρουσίασή του και η διευκρίνιση της διαφοράς του με την εικόνα που επικρατεί σήμερα γύρω από τον ευρύτερο χώρο της αναρχίας, απλά το επισημαίνω. Πολύ ενδιαφέρον το ιστολόγιο, καλή συνέχεια εύχομαι!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Γεια σου φίλε Γιώργο! Χαίρομαι που σ'άρεσε η βόλτα.
    Όπως το είπες είναι, και γενικά νομίζω αυτός είναι ο προσανατολισμός ο οποίος έχει πάρει το ιστολόγιο, δηλαδή δεν πρόκειται για λεπτομερείς αναλύσεις φαινομένων ή αυστηρά οριοθετημένων θεμάτων σε εκτενή άρθρα ή μελέτες.
    Περισσότερο είναι διάφορες σκέψεις τις οποίες τις κάνω "φωναχτά", φλασάκια που με χτυπάνε κατά τη διάρκεια της μέρας και επειδή έχει βρεθεί μία μικρή παρέα με την οποία διαπίστωσα ότι το μυαλό μας παίρνει παρόμοιες στροφές, απολαμβάνω πλέον τη διαδικασία της διαπλάτυνσης αυτών των μικρών σκέψεων. Είναι σαν νήμα που πετιέται και διάφοροι άνεμοι το πηγαίνουν σε απρόβλεπτες αρχικά κατευθύνσεις. Νομίζω ότι βγαίνει κάτι το ωραίο, όχι πάντα αλλά με τη βοήθεια αυτών των ανθρώπων αρκετά συχνά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Χαιρετώ κι εγώ με τη σειρά μου! Κατάλαβα, ωραία. Μου φαίνεται ότι θα συμμετέχω κι εγώ σε αυτήν την παρέα, αν είναι θεμιτή η συμμετοχή μου, βέβαια! :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. akoma kai esi o idios eisai reformistis kai adikos me tin sigrousiaki praxi tis anarxis sigritika me tous xouligan mias p aneferes ton oro "anarxoxouligan" emis xeroume giati sigrouomaste me tin exousia afto pou esi den exeis katalavi einai to ti oplizi to xeri kapou na drasi me tetio tropo egw aspazome ola ta idi tou anarxismou kai ta sevome. pantos kapou stin mesi einai h ali8ia gia tin anarxia anexelekti via enas anarxikos den 8a xrisimopiisi kai to xeroume kala... (asxeto me to ti atoma sispirononte se emas) h via einai ena oplo p an den to xiristis sosta sigoura 8a se skotosi alla an kataferis kai 8esis kapia oria 8a einai to meso me to opio afti h kinonia 8a elef8ero8i giati oi lisis den vriskonte me simvivasmous h ipoxorisis (afto oso afora ta 8emata politikis panta) alla me metopiki sigourisi me tin exousia. kai to kimeno sou den voi8a kapoion na simpa8isi ton anarxismo an afto prospa8is na kaneis alla na ton mperdepsi kai na ton feri enantia se emas efoson anferis pos to mono protipo anarxias p 8a sinexisi na dionizete einai afto tis vias

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Ανώνυμε, κάπως ανεπίκαιρη η απάντησή μου αλλά δεν είχα δει το τελευταίο σχόλιό σου αφού η συγκεκριμένη ανάρτηση πέρασε στο χρονοντούλαπο της μπλογκόσφαιρας.

    Προσπαθείς να με κατηγορήσεις ότι ταμπελοποιώ τους "αναρχοχούλιγκανς" (πως αλλιώς να περιγράψεις αυτούς που καταφεύγουν στη βία για τη βία), απευθύνοντάς μου μία... ταμπέλα.

    Και έψαχνα τι είμαι, το βρήκα. Ρεφορμιστής. Θα το έχω υπόψη.

    Πάντως είπα το ακριβώς αντίθετο από αυτό που υπονοείς στην καταληκτική σου πρόταση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

ΔΗΜΟΦΙΛΕΣΤΕΡΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ