Κυκλοφόρησε πρόσφατα το τελευταίο -και καλύτερο κατ'εμέ- βιβλίο του Βλάση Αγτζίδη με τίτλο "Εμείς και το Ισλάμ". Μπορεί στον τίτλο να κερδίζει την προσοχή η λέξη "Ισλάμ", όμως στο κείμενο φωτίζεται επαρκώς και το "Εμείς", με την έννοια ότι ακολουθείται η ροή της αποκρυστάλλωσης των θρησκευτικών και εθνικών ταυτοτήτων, που ορίζεται σε αντιδιαστολή με ένα "άλλο" πολιτισμό.
Όπως εύστοχα δηλώνεται στο βιβλίο, ο χώρος και ο πολιτισμός του Ισλάμ δεν έχει για τον ελληνισμό την απόσταση που έχει για τον υπόλοιπο "δυτικό" κόσμο, αλλά πρόκειται για μία αλληλοδιαδοχή συγκλίσεων και συγκρούσεων σε κοινό χώρο. Έτσι, η προσέγγιση από τη σύγχρονη ελληνική έρευνα είναι σε μεγάλο βαθμό απαλλαγμένη από τον οριενταλιστικό χαρακτήρα, την μετα-αποικιοκρατική ματιά και την αίσθηση κάποιας δυτικού τύπου "ανωτερότητας". Η ελληνική παράδοση, είτε στη ρωμαίικη είτε στο νεοελληνική της εκδοχή, έχει άμεσα συνδιαλλαγεί ή συγκρουστεί με το Ισλάμ, τόσο στην περίπτωση του χαλιφάτου των Αββασιδών, του εμιράτου της Κρήτης και τελικά του τουρκικού Ισλάμ.
Από την άλλη πλευρά, το κείμενο δεν επικεντρώνεται μόνο στην εξιστόρηση των επαφών αυτών, αλλά επιδιώκει να ορίσει και την αλληλεπίδραση σε παρόντα χρόνο και τόπο. Ορισμένες σκέψεις και θεματικά κέντρα που μου έκαναν εντύπωση διαβάζοντάς το:
-Η σχέση της οθωμανικής τζιχάντ με τον α' παγκόσμιο (Γερμανία, Αυστρία) και οι γενοκτονίες των χριστιανικών πληθυσμών
-Η ισχυροποίηση του ισλαμιστικού ρεύματος από την ανάμνηση της αποικιοκρατίας και την αυξανόμενη ισχύ της Δύσης
-Το ιστορικό της χρησιμοποίησης ακραίων ισλαμιστών όπως ο Οσάμα Μπιν Λάντεν ως "αντι-σοβιετικών στρατιωτών" εκ μέρους της CIA
-Η διαμόρφωση και ο επανακαθορισμός της έννοιας "ελληνικό έθνος" στο πέρασμα των αιώνων
-Η αρχή του Ισλάμ ως μία φυλετική θρησκεία της ερήμου και η εξέλιξή της ισλαμικής Ούμας σε μία "υπερφυλή" και φορέα ενοποίησης των αραβικών πληθυσμών
-Οι σχέσεις αρσενικού-θηλυκού και Αλλάχ-πιστού
-Οι ιδιαιτερότητες της Σαρία ως θρησκευτικού νόμου επί γης
-Η ιστορία των χαλιφάτων που επεδίωξαν να εφαρμόσουν και να επεκτείνουν τη δύναμη του Ισλάμ συνδυάζοντας θρησκευτική και κοσμική εξουσία
-Ο ελληνικής καταγωγής Jawhar που από σκλάβος κατέληξε στρατηγός των Φατιμιδών και ίδρυσε την πόλη Κάιρο
-Ο Τζελαλεντίν Ρουμί, που προώθησε τον θρησκευτικό συγκρητισμό, την οινοποσία και την ισότητα στον έρωτα
-Η αραβοποίηση, καταστροφή και επανεποικισμός της Κρήτης από Έλληνες του μικρασιατικού, καυκάσιου και ελλαδικού χώρου.
-Ο Ιωάννης Δαμασκηνός που έζησε στην αυλή των Ουμαγιαδών ασκώντας το αξίωμα του αρχιγραμματέα
-Ηράκλειος και Ν. Φωκάς: η θρησκευτική διάσταση στους βυζαντινο-αραβικούς πολέμους
-Γεώργιος ο Τραπεζούντιος και η επιστολή του στον Μωάμεθ τον Πορθητή
-Η δύσκολη ισορροπία ανάμεσα σε Ισλάμ και Δύση εκ μέρους του Βυζαντίου στα τελευταία χρόνια της αυτοκρατορίας
-Σκέψεις για την πιθανότητα ύπαρξης ενός μετριοπαθούς Ισλάμ σήμερα
Μία ιστορική, θρησκειολογική και κοινωνική μελέτη "από το πάνω ράφι" που συστήνω ανεπιφύλακτα στους λάτρεις της ιστοριογραφίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου