19.5.11

Η πιο παράξενη 19η Μαΐου της ζωής μου

Είναι νύχτα, στο τελευταίο σπίτι πριν την νεκρή ζώνη στην παλιά Λευκωσία. Έξω από την οικία βλέπω δύο σημαίες, ελληνική και κυπριακή. Λίγο παραπέρα δύο ακόμη, μία τουρκική και μία του ψευδοκράτους. Στην κατεχόμενη πλευρά ακούγεται ένα νταούλι. Ο απόηχός του φτάνει μέσα στο σαλόνι μου από τα ανοιχτά παράθυρα. Η νύχτα είναι τόσο ήσυχη από εδώ, κι όμως ο επίμονος σταθερός ήχος του κρουστού οργάνου είναι σαν να την τραυματίζει. Απέναντι γιορτάζουν και πρόκειται για εορτή εθνική. Σαν σήμερα επιβιβάστηκε ο Μουσταφά Κεμάλ στο λιμάνι της Σαμσούντας, μιας από τις εξέχουσες πόλεις του ποντιακού χώρου, για να ξεκινήσει την αντεπίθεση του τουρκικού εθνικισμού και την παράλληλη εκδίωξη με κάθε μέσο των "ξένων" στοιχείων. Άσχετα εάν οι εν λόγω "ανεπιθύμητοι" είχαν μία ιστορική συνέχεια χιλιετηρίδων στη συγκεκριμένη περιοχή. Η βίωση της μυθικής Κολχίδας, που χάνεται στα βάθη των χρόνων και ίσως είναι συνομίλικη του ελληνικού στοιχείου, γίνεται στάχτη μέσα σε λίγες μέρες. Ένας ζωντανός οργανισμός με τη δική του κουλτούρα, διάλεκτο, συνείδηση ξεριζώνεται με τον πιο πικρό τρόπο.
Ο οργανοπαίκτης που συμμετέχει στην γιορτή απέναντι είμαι σχεδόν σίγουρος ότι δεν ξέρει τίποτε από όλα αυτά, και δεν τον απασχολούν. Διασκεδάζει συμμετέχοντας σε μία άλλη ιστορική αφήγηση, από την άλλη όψη του νομίσματος. Εκείνος χαίρεται με την ψυχή του που ένας ειδωλοποιημένος άνθρωπος σαν τον Μουσταφά Κεμάλ, οργάνωσε την άμυνα της πατρίδας του που την επιβουλεύονταν τόσοι.
Δεν υπάρχει περίπτωση να τα διάβασε κάτι άλλο στο σχολικό του βιβλίο, δεν νομίζω να αναζήτησε ή να του είπαν κάτι διαφορετικό στη διάρκεια της ζωής του, δεν ξέρει πόσο αίμα συνεπάγεται αυτό που γιορτάζει. Η πράξη του πλέον γίνεται μηχανικά, ενώ γύρω σε κύκλο, χορεύουν με δυναμισμό τα παιδιά των τουρκοκυπρίων και των Τούρκων εποίκων. Ο χορός αυτός είναι... ποντιακός! Και όμως. Στα δικά τους μάτια, αυτή η περήφανη πολεμική κίνηση την οποία οι ελληνοπόντιοι ονομάζουν "σέρρα", είναι η υπέρτατη ενσάρκωση του τουρκικού πνεύματος. Στα τουρκικά η χορευτική αυτή τελετουργία έχει άλλο όνομα, αλλά δεν είναι τόσο εύκολο για εκείνους να την ετυμολογήσουν:  λέγεται "horon". 
Πως μπορεί κάτι τόσο όμοιο να σηματοδοτεί τόσο αντικρουόμενες πράξεις και συμπεριφορές;
Με τον ίδιο τρόπο είναι διάσπαρτη η ποντιακή γλώσσα με χιλιάδες τουρκογενείς λέξεις, κι όμως οι περισσότεροι πόντιοι υπερηφανεύονται μόνο για τα αρχαιοελληνικά στοιχεία της διαλέκτου τους (που οντως υπάρχουν). 
Προσπαθώ να καταλάβω εάν μπορεί η χαρά να γεννηθεί μέσα από το μίσος. Δε βρίσκω δρόμο. 
Μετά φυλλομετρώ τα όσα μας χωρίζουν. Είναι τόσα πολλά. 
Κλείνω τα παράθυρα και σκέφτομαι μία παλιά συζήτηση με την Τουρκάλα φίλη μου, τη λένε Ηδύλη. Μιλώντας για την Ανατολία, της είχα αναφέρει την πατρική καταγωγή μου, και είχε πει: "Ξέρω την ιστορία των Ελλήνων της Μαύρης Θάλασσας. Τόσο θλιβερή ιστορία...". Θυμάμαι τα μάτια της να χαμηλώνουν με τόση στεναχώρια, που δε μπορώ να περιγράψω με λέξεις. Θυμάμαι ακόμα πως απάντησα: "Δεν ήμουν εγώ, δεν ήσουν εσύ". Η θάλασσα μπροστά μας λεγόταν Akdeniz (Λευκή θάλασσα). Αλλά βλέποντας κάτω την Κερύνεια, το μάτι μου πλημμύρισε κόκκινο.

5 σχόλια:

  1. Τζείνον το πράμαν που με συγκλονίζει πάντα εν το πόσα συναισθήματα ποτζείνα που εν περιγράφουνται με λέξεις μπορούν να γεννηθούν μέσα μας, εμάς που εγεννηθήκαμεν πολλά μετά, παρά το γεγονός ότι ξέρουμε μέσα στο νού μας πολλά καλά τούτον το "δεν ήμουν εγώ, δεν ήσουν εσύ".

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σίγουρα πιο εποικοδομητικές οι δικές σου σκέψεις συγκρινόμενες με τη δεσπόζουσα λογική των επετείων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ο Κεμάλ για μας ένας σφαγέας, για κείνους είναι η πιο σημαντική προσωπικότητα της σύγχρονης Τουρκίας, που οργάνωσε το κοσμικό δυτικότροπο κράτος, και τους έσωσε από το σκοτάδι του ισλαμισμού.
    Ο Ατατούρκ, ο πατέρας των Τούρκων.
    Φυσικά και δεν έχουν μάθει ούτε για γενοκτονία Αρμενίων (πολύ λιγότερο Ποντίων) και οι κεμαλιστές το απορρίπτουν σαν ένα ψέμα που έχει εξυφάνει η Δύση εναντίον τους.
    Το να είσαι Τούρκος είναι πολύ περίπλοκο, όπως μου έλεγε και ένας φίλος Τούρκος παλιά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. τα παραμύθια είναι κόκκινα σαν αίμα... είμαστε χαμένοι μέσα σ'αυτές τις δομές, το να κάνεις δυό βήματα πίσω και να κοιτάξεις είναι σαν εκείνο τον πίνακα με το ζωγράφο που ζωγραφίζει τον εαυτό του να ζωγραφίζει τον εαυτό του, εγκιβωτισμός, παλινδρόμηση, παλιμπαιδισμός και όταν ήμασταν παιδιά παίζαμε πάντα πόλεμο με πλαστικά κράνη και πιστολάκια με καψούλες που μας αγόραζαν απρόθυμα παππούδες που τώρα τα κρανία τους είναι σενα ξωκκλήσι στο χωριό. Απο τότε πεθάναμε χίλιες φορές, τουλάχιστον στον πόλεμο πεθαίνεις μια φορά

    ΑπάντησηΔιαγραφή

ΔΗΜΟΦΙΛΕΣΤΕΡΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ