Στις πλατείες της απόγνωσης

Πριν από αρκετό καιρό, μία κοινή διαδικτυακή προσπάθεια είχε θέσει με αφορμή την απεργία της 23ης Φεβρουαρίου, την εξής ερώτηση: "Κι αν μέναμε στο Σύνταγμα";

Δημοσιοποιούσε με παράδειγμα όσα γίνονταν στις αραβικές εξεγέρσεις, την προοπτική μίας διαδήλωσης διαφορετικής από τις άλλες, όπου δεν θα είχαμε ακόμη μία "πολιτική παρέλαση" για να βγάλουμε πανώ και να πούμε συνθήματα, αλλά θα προέκυπτε μία παλλαϊκή απαίτηση για μία πραγματική πολιτική αλλαγή. Εάν δεν ικανοποιούνταν αυτή η απαίτηση δε θα απομακρυνόταν ο κόσμος από το Σύνταγμα και τις υπόλοιπες μεγάλες πλατείες της χώρας. Κι αν στις 23 Φεβρουαρίου η απήχηση αυτής της ιδέας ήταν ισχνή, λίγους μήνες μετά έγινε πραγματικότητα και μάλιστα σε βαθμό που δε θα το φαντάζονταν πολλοί.

Λόγω απόστασης, δεν έχω την απαραίτητη πληροφόρηση για το εύρος των κινητοποιήσεων και δηλώνω εκ των προτέρων ότι δε μπορώ να κρίνω το φαινόμενο στην πλήρη του διάσταση. 

Έχω διαβάσει πολλές αντικρουόμενες αναλύσεις για το θέμα, όπως είναι φυσικό να γίνεται για τα διάφορα πολιτικά φαινόμενα σε συνθήκες πλουραλισμού.

Η βασικότερη κατηγορία ενάντια στους Έλληνες "αγανακτισμένους", όπως επικράτησε να λέγονται (κατά το Iσπανικό indignados), είναι πως πρόκειται για ένα απολιτίκ κίνημα. Η μομφή αυτή εκτοξεύεται κυρίως από κομματικοποιημένους ή κινηματικούς αναλυτές, που δε μπορούν να συλλάβουν μία μαζική κινητοποίηση όπου δε θα δεσπόζουν τα λάβαρα της ιδεολογικής τους ταυτότητας. Μέχρι τώρα οι προσανατολισμοί των ελλαδικών διαδηλώσεων ήταν πολύ διαφορετικοί: συνήθως επρόκειτο για την κινητοποίηση συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων που έβλεπαν τα δικαιώματά τους να ψαλιδίζονται. Διαδηλώσεις δίκαιες και μαχητικές στην πλειοψηφία τους, αλλά εύκολο να διαβληθούν και να συκοφαντηθούν αφού οι ελίτ του κράτους, και ειδικά τα Μ.Μ.Ε. ευρείας απήχησης, θα είχαν κάτι να πουν για τον "κακομαθημένο φοιτητή", για τον "φαρμακοποιό που βγάζει πολλά αλλά κλαίγεται", για τον "φορτηγατζή που δεν καταλαβαίνει την ανάγκη της αγοράς" κ.ο.κ.

Τώρα ο διαδηλωτής δεν έχει συγκεκριμένο πρόσωπο. Δεν έχει επαγγελματική ταμπέλα. Δεν έχει καν κομματική ταυτότητα. 

Γι'αυτό και το κίνημα στο οποίο συμμετέχει είναι τόσο διαφορετικό από τα άλλα. 

Το κίνητρό του δεν είναι μία κομματική νίκη, δεν είναι η ακύρωση κάποιου συγκεκριμένου νόμου, ούτε η γιγάντωση κάποιας απεργίας. Είναι η ατόφια απόγνωση για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο ίδιος και το κοινωνικό σύνολο. 

Αυτόματα προκύπτει το ζήτημα των αιτημάτων: ήδη έχω διαβάσει πολλά, τα περισσότερα από τα οποία ευσταθούν και είναι υλοποιήσιμα. Είναι ένα μεγάλο στοίχημα το πώς θα προωθηθούν και θα γίνουν πράξη. 

Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ, ότι μία κοινωνική δράση που δημιουργεί πρόβλημα στην εκάστοτε εξουσία, σπάνια την οδηγεί στο να παραδώσει εκούσια τα σκήπτρα της. Το παράδειγμα των Ισπανών indignados είναι ενδεικτικό, αφού η αστυνομία επιχείρησε με χρήση βίας να απομακρύνει τους διαμαρτυρόμενους από τη Βαρκελώνη. Το πως θα αντιμετωπιστεί μία πιθανή χρήση βίας από την πλευρά του κράτους, ίσως θα έπρεπε να έχει μπει ήδη στη συζήτηση.