Είναι πολύ δημοφιλής τελευταία η συζήτηση για τον εκφοβισμό, που έχει περάσει ευρύτερα στο νεοελληνικό λεξιλόγιο με δάνειο από την αγγλική ως bullying. Η περίπτωση του Βαγγέλη Γιακουμάκη, του φοιτητή ο οποίος βρέθηκε σήμερα νεκρός, την έκανε ακόμη πιο επίκαιρη. Ελάχιστη σημασία έχει για μένα εάν ο άνθρωπος αυτός εξωθήθηκε στην αυτοκτονία μέσω ψυχολογικού πολέμου που έκανε τη ζωή του ανυπόφορη, ή εάν μιλάμε για φυσική αυτουργία εναντίον του. Το θέμα είναι ότι δίπλα στη λέξη εκφοβισμός, εμείς οι μεγαλύτεροι, κολλάμε τα επίθετα "σχολικός" ή "διαδικτυακός". Κακώς. Γιατί η ουσία του εκφοβισμού δεν έχει να κάνει με την ηλικία, ούτε είναι κάποια ιδιαιτερότητα του ίντερνετ. Απλώς, όσο μεγαλώνουμε, μεγαλώνει και η υποκρισία μας. Έτσι μιλάμε περισσότερο πίσω από την πλάτη, για πράγματα τα οποία όταν είμαστε μικρότεροι, λέμε κατά πρόσωπο.
Όποια ηλικία και να έχουμε όμως, το θύμα έχει ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό: τη διαφορετικότητα.
Τη διαφορετικότητα από ένα πρότυπο εμφανισιακής ή συμπεριφορικής ομοιογένειας που μας υποδεικνύεται από τις κοινωνικές νόρμες. Ο χοντρός. Ο κοντός. Ο θηλυπρεπής. Η λεσβία. Ο παράξενος. Ο εσωστρεφής.
Για τα παιδιά υπάρχουν αρκετά ελαφρυντικά. Ο φόβος -όπως η βία- είναι ένας κύκλος και ξεκινάει από το ίδιο το άτομο που προβαίνει στην πράξη του εκφοβισμού: υπάρχει μεγάλος φόβος μην τυχόν και δε γίνει αποδεκτός από την κοινότητα, και εξαπολύει την επίθεσή του ενάντια στον πιο αδύναμο.
Και πάω να εξηγήσω γιατί με ενοχλεί η υποκρισία των ενηλίκων: αφού κι εμείς οι "μεγάλοι" χαχανίζουμε πίσω από την πλάτη του θηλυπρεπή άντρα ή της χοντρής κυρίας, είναι πέρα για πέρα σκάρτο να κουνάμε το δάχτυλο στα παιδιά για ένα κόσμο που φτιάχνεται κατ'εικόνα και καθ'ομοίωσιν των δικών μας αδυναμιών.
Το παιδί έχει την αφέλεια ή την απειρία να συμπεριφερθεί με ένα τρόπο που να μην υπολογίζει τον ψυχολογικό αντίκτυπο στο θύμα, αλλά είναι η απουσία σοβαρής αντιμετώπισης από τους ενήλικες που επιτρέπει στο φαινόμενο να αναπαράγεται.
Προσωπικά έχω κοροϊδέψει συμμαθητή μου όταν ήμουν παιδί και ντρέπομαι πολύ για εκείνη την εποχή, όταν δεν είχα κάποιον να μου επισημάνει πόσο λάθος ήμουν, και το κατάλαβα κατά την ενηλικίωσή μου, με αποτέλεσμα σήμερα να σκέφτομαι και να δρω αντίθετα. Ο εκφοβισμός δεν αφορά ορισμένα "τσογλανάκια" που στοχοποιούν προμελετημένα, αλλά ο καθένας από μας κάτω από οποιεσδήποτε προϋποθέσεις θα μπορούσε να είναι το θύμα ή ο θύτης. Ο σκοπός δεν είναι να αποδώσουμε ταμπέλες, αλλά να σπάσουμε την αλυσίδα της σιωπής και του φόβου που νικάει μέχρι σήμερα.
Για να το πούμε απλά: εκφοβισμός, bullying, ονομάστε το όπως θέλετε, υπάρχει παντού: στην τάξη, στο πανεπιστήμιο, στο στρατό, στους εργασιακούς χώρους, στις γειτονιές. Η έντασή του ποικίλει, η ύπαρξή του όμως είναι αδιαμφισβήτητη και υπάρχει προσωπική και συλλογική ευθύνη για αυτό.
Στο συγκεκριμένο ζήτημα, ας φερθούμε για μία φορά διαφορετικά. Ας μην παριστάνουμε πως "είμαστε όλοι Βαγγέληδες" για μια βδομάδα, ας μην το εξευτελίσουμε σε lifestyle θέμα, και ας δώσουμε σε αυτό το παιδί που άδικα δολοφονήθηκε ή οδηγήθηκε στην αυτοκτονία, τη δικαίωση που θα ήθελε, με ένα διαφορετικό παράδειγμα δράσης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου