Ήταν από παρότρυνση φίλου που οδηγήθηκα στο έργο του Ισραηλινού ιστορικού Γιουβάλ Νώε Χαράρι. Τσακισμένος από χειμωνιάτικα δεκάωρα και δωδεκάωρα στη δουλειά, του είπα πως το μυαλό μου παραήταν στραπατσαρισμένο εκείνη τη χρονική στιγμή για να μπορέσω να ασχοληθώ με ένα longread σε σχέση με την ιστορία του ανθρώπου. Η επιμονή του στην φράση "θα σε κάνει να αλλάξεις τον τρόπο με τον οποίο βλέπεις τον κόσμο" και η εξήγηση των βασικών πτυχών του βιβλίου, όντως με έπεισε για αυτό. Για την ακρίβεια, το Sapiens σε πρώτη φάση και το Homo Deus σε δεύτερη, ενεργοποίησαν σκέψεις τις οποίες ήδη έκανα σχετικά με τις αφηγήσεις μας για τον κόσμο και την καμπή στην οποία βρισκόμαστε σε επίπεδο κοινωνικής, πολιτικής και τεχνολογικής ανάπτυξης. Εκείνες τις μέρες, σκεφτόμουν πόσο επηρεάζει την ευρυμάθεια και την αντικειμενικότητά μας η προσκόλληση σε ιστορίες που έχουν ως επίκεντρο ένα έθνος ή μία πολιτική στόχευση. Υπερτονίζουμε τις διαφορές μας που έχουν να κάνουν με την γενετική ή πολιτισμική μας μοναδικότητα, σε έναν κόσμο που μέσω της αλματώδους ανάπτυξης του τεχνολογικού κλάδου, της βιολογίας αλλά και της πολιτικής/οικονομικής κατάστασης, μας οδηγεί να δρούμε και να σκεπτόμαστε όλο και πιο παγκόσμια.
Είναι επόμενο λοιπόν μία ιστορική αφήγηση που δεν θα ασχολείται με την ιστορία ενός ξεχωριστού έθνους ή μίας πολιτικής ομάδας, αλλά του ανθρώπινου είδους, με ύφος όχι επιτηδευμένα ακαδημαϊκό αλλά σοβαρά επιστημονικό και ζωντανό, να ιντριγκάρει και να κινητοποιήσει τον σημερινό αναγνώστη.
Αυτό ακριβώς γίνεται στο Sapiens. Δεν πιάνουμε το νήμα από τις απαρχές ενός "εκλεκτού έθνους", αλλά από τότε που οι βιολογικοί μας πρόγονοι, από ασήμαντα πιθηκοειδή στη μέση της τροφικής αλυσίδας, άρχισαν να κυριαρχούν και να επεκτείνονται στον πλανήτη.
Βλέπουμε όλα τα επεισόδια εξέλιξης των ανθρώπινων κοινωνιών, όλο το μεγαλείο και τον όλεθρο που αυτή προξένησε, προβληματιζόμαστε για τα στοιχεία που διαμορφώνουν τη διαφορετικότητα του ανθρώπου σε σχέση με τα υπόλοιπα θηλαστικά του πλανήτη, για το φαινόμενο της θρησκείας και γενικότερα το φαντασιακό, το ακατανίκητο όπλο του sapiens.
Στο Homo Deus έχουμε να κάνουμε την προβολή όλων των συμπερασμάτων στο οποίο καταλήγει το πρώτο βιβλίο στο σήμερα: εφόσον ο άνθρωπος έχει φτάσει με τη λογική, τη φαντασία και την τεχνολογία να βελτιώσει σε σημαντικό βαθμό τη ζωή του, ακόμη και όταν αυτό συμβαίνει εις βάρος ζώων ή άλλων ανθρώπων, το επόμενο βήμα είναι ο Homo Deus, δηλαδή ο άνθρωπος-θεός, ο οποίος θα παρακάμψει την φυσική επιλογή. Ο Harari συζητά σε βάθος τα διαφορετικά πιθανά σενάρια με τα οποία μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο, τους φόβους και τα συναισθήματα που δημιουργεί στον άνθρωπο του σήμερα μία τέτοιου είδους μελλοντολογία, αλλά και τις απαντήσεις που καλείται να δώσει συλλογικά η ανθρωπότητα φτάνοντας πιο κοντά σε αυτή την κατάσταση.
Τελικά, ο φίλος μου είχε δίκιο. Το Sapiens και το Homo Deus όντως άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο βλέπω τον κόσμο και δικαίως ο Harari θεωρείται ένα από τα πιο κοφτερά μυαλά των αρχών του 21ου αιώνα.
Διάβασα Sapiens στα ελληνικά, από μία πολύ προσεγμένη δουλειά των εκδόσεων Αλεξάνδρεια, αφού η μετάφραση και η ποιότητα χαρτιού και σχεδιασμού είναι πολύ υψηλή, ενώ το Homo Deus στα αγγλικά από την Penguin. Για όποιον θέλει να εξασκήσει τη δεύτερη γλώσσα θα το συνιστούσα, αλλά πρέπει να έχει στο μυαλό του ότι το επίπεδο έκφρασης σε ορισμένα σημεία είναι αρκετά υψηλό.
Σε κάθε περίπτωση, αμφότερα τα βιβλία ανοίγουν δρόμους της σκέψης και θέτουν πολύ χρήσιμους προβληματισμούς για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της ανθρώπινης ύπαρξης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου